Volgens onderzoekers is het verschil tussen een pensioen dat individueel is opgebouwd of bij een pensioenfonds maximaal 3 procent. Vooral de vergrijzing is daar de oorzaak van.
Altijd is gedacht dat een collectief opgebouwd pensioen zou leiden tot een beter pensioen. Dat was misschien waar toen veel deelnemers in pensioenfondsen nog jong waren, nu is dat voordeel verdwenen. Onderzoekers van het Centraal Plan Bureau en onderzoeksnetwerk Netspar onderzochten de verschillen tussen een collectief opgebouwd pensioen en een pensioen dat individueel is opgebouwd. Het verschil tussen beiden is onder invloed van de vergrijzing geslonken tot maximaal 3 procent. Volgens de onderzoekers is een vergelijkbaar pensioenplan op te zetten door gebruik te maken van een beleggingsmix en het op te bouwen pensioen af te stemmen op de leeftijd.
Dat de vergrijzing het collectief opgebouwde pensioen minder aantrekkelijk maakt komt doordat de inleg van pensioenpremie niet in verhouding staat tot het al opgebouwde pensioenkapitaal in de fondsen. De pensioenfondsen worden daardoor net als bij individuele fondsen steeds afhankelijker van het beleggingsrendement.
Toch heeft een collectief fonds nog wel een voordeel ten opzichte van de individuele fondsen: risico’s kunnen gespreid worden over meerdere generaties, hierdoor is de beleggingshorizon langer. Individuele regelingen zijn daarentegen transparanter.
Bij de berekeningen zijn de onderzoekers er van uitgegaan dat ook bij de individuele fondsen doorbelegd wordt nadat de pensioengerechtigde leeftijd is bereikt. Nu kan dat nog niet, de pensioenopbouwer moet zijn pensioenkapitaal opnemen als hij AOW gaat ontvangen en er een pensioenvoorziening van kopen. Hij verliest daardoor beleggingsresultaat. Wel onderzoekt het kabinet de mogelijkheid om het mogelijk te maken.
Naast de vergelijking tussen individuele pensioenfondsen en de huidige collectieven doen de onderzoekers een aanbeveling om meer maatwerk bij de pensioenpremies te introduceren. Nu betalen pensioendeelnemers teveel premie tot hun 45ste en daarna eigenlijk te weinig. Dat gaat goed zolang iedereen werknemer blijft, maar ga je na je 45ste verder als zzp’er dan heb je eigenlijk teveel pensioenpremie betaald.
Al leggen de onderzoekers met hun conclusies een bom onder het collectief pensioen, snel zal het niet veranderen. De onderzoekers denken namelijk dat ombouwen naar individuele fondsen 100 miljard kost. Een kostenpost om rekening mee te houden.
Nico van Scheijndel
10 oktober 2014
