De Nederlandse pensioenfondsen willen graag dat de werkgevers en werknemers nog voor de komende Tweede Kamer verkiezingen een keuze maken voor een nieuw pensioenstelsel.

Een nieuw pensioenstelsel is al een tijdje in de maak. Gisteren presenteerde de Pensioenfederatie een doorrekening van twee pensioenvarianten die het meest kansrijk lijken. In het mooiste scenario is dan volgens de directeur van de Pensioenfederatie Gerard Riemen het nieuwe stelsel in 2020 in te voeren. Het huidige pensioenstelsel moet op de schop omdat het gevoelig is voor de rentestand die nu erg lage dekkingsgraden geeft en omdat ouderen meer profiteren dan jongeren van de vaste ‘doorsneepremie’ die iedereen betaalt.
De pensioenfederatie heeft nu twee nieuwe pensioensoorten geanalyseerd en doorgerekend.
De ene is het collectieve ambitiepensioen, met meer beleggingsvrijheid, maar zonder beloftes over het uiteindelijke pensioen. De andere is het systeem van individuele pensioenpotjes waarbij financiële risico’s, zoals grote beursverliezen en de stijgende levensverwachting, wel weer collectief worden gedeeld. Het is de bedoeling dat een van deze twee modellen als een extra keuzevariant aan het huidige stelsel wordt toegevoegd.
Bij het ambitiepensioen is er geen garantie van een pensioen meer, maar krijgen pensioenfondsen meer ruimte om met meer risico te beleggen om meer rendement te maken. Deelnemers krijgen jaarlijks een bepaalde opbouw toegezegd en jaarlijks wordt gekeken of fondsen daarvoor voldoende geld hebben. De pensioenen worden een beetje verhoogd of verlaagd, als de dekkingsgraad hoger of lager dan 100 procent is.
Bij het individuele pensioenstelsel bouwt iedere deelnemer van het pensioenfonds zijn eigen pensioen op. Er komt wel een collectieve buffer van 20 procent, die grote schokken op de beurs moet opvangen. Ook nu zijn er geen garanties voor een bepaald pensioen meer.
Welk pensioenfonds de voorkeur krijgt, durft de Pensioenfederatie niet te zeggen, omdat voor beide nieuwe stelsel voor- en tegen argumenten te bedenken zijn. Zo kunnen bij het ambitiepensioen procedures vanwege leeftijdsdiscriminiatie gevoerd gaan worden. Dit omdat het pensioen uitgaat van een leeftijdsafhankelijke pensioenopbouw waarbij de ene leeftijdsgroep meer voordeel kan hebben dan de andere. Het ambitiepensioen biedt wel een betere bescherming omdat er een onbegrensde buffer is. Dat is gunstig voor jonge deelnemers en gepensioneerden terwijl het andere stelsel juist voor de middengroepen beter uitpakt. In beide stelsels zijn er minder zekerheden dan in het huidige stelsel. Het probleem is alleen dat het huidige stelsel door haar tekortkomingen ook niet meer goed functioneert. Er moet dus een nieuw stelsel komen en als het aan de Pensioenfederatie ligt nog voor de verkiezingen van
15 maart 2017.

Nico van Scheijndel

1 december 2016