Veel mensen die zorg van de AWBZ ontvangen en nog wat spaargeld hebben zijn flink geschrokken van de eigen bijdrage zorg die zij vanaf januari moeten gaan betalen. Die eigen bijdrage is sinds dit jaar flink hoger.

Gisterenavond verwoorden de directeur van de ANBO, Liane den Haan en voorman van 50Plus, Henk Krol, de onvrede onder ouderen over de hogere eigen bijdrage AWBZ. Zij deden dat in televisieprogramma De vijfde Dag. De eigen bijdrage AWBZ is door een hogere bijdrage van het eigen vermogen flink toegenomen. Tot 2013 werd van het vermogen boven de vrijstelling 4 procent meegeteld bij het verzamelinkomen dat de basis is van de berekening voor de eigen bijdrage. Vanaf dit jaar is dit 12 procent. Vooral zorgvragers met veel spaargeld of bezit hebben dat in de beschikking van het CAK, die de administratie uitvoert, gemerkt. Den Haan en Krol kwam met voorbeelden van mensen die tot wel € 1000 meer moesten betalen aan eigen bijdrage.

De verhoging van de eigen bijdrage is nog een gevolg van het Lenteakkoord tussen VVD, CDA, GroenLinks, D66 en de ChristenUnie. Over de verhoging is slechts bescheiden gecommuniceerd, met de grote schrik en boosheid als gevolg. Reden voor de verhoging van de eigen bijdrage zijn de gestegen kosten van de AWBZ, daar moest iets aan gebeuren. De eigen bijdrage uit vermogen werd verhoogd en het mes gezet in de vergoedingen.

Den Haan en Krol kunnen zich nog wel voorstellen dat mensen met veel spaargeld meer bijdragen aan de zorg die zij ontvangen. Maar vaak zit spaargeld vast in deposito’s of bezit in de vorm van een (onverkoopbaar) huis. Middelen die je niet zomaar vrijmaakt. Heb je alleen AOW en een klein pensioen als inkomen, dan kan de eigen bijdrage hoger zijn dan het inkomen dat je geniet, hoe moet je dan de eigen bijdrage betalen. Een vraag waar de nieuwe wet niet in voorziet. De hoge eigen bijdrage is maximaal € 2,189,20 per maand.

Tot 1996 betaalden ouderen die werden opgenomen in een verzorgingshuis de eigen bijdrage volgens de Bijstandwet (Wet op de Bejaardenoorden). De ouderen met spaargeld moesten dat eerst opeten tot ongeveer € 5000, voordat de bijstand meebetaalde aan de eigen bijdrage verzorgingshuis. Vaak was dat onredelijk, want de buurvrouw die geen spaargeld had kreeg dezelfde zorg ook al had zij minder spaarzaam geleefd. De nieuwe berekening van de eigen bijdrage die weer veel meer rekening houdt met het vermogen, doet denken aan de periode van voor 1996. Maar mensen hadden toen en hebben nu een alternatief, met het bedrag dat zij aan eigen bijdrage betalen kunnen zij ook thuis blijven wonen en zelf zorg inkopen die ze nodig hebben, net als voor 1996. Of dat politiek en maatschappelijk wenselijk is, is de vraag. Dat we een tweedeling in de zorg mogen verwachten aannemelijk, maar goed beschouwd is die er nu ook al.

Staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid heeft de Tweede Kamer beloofd dinsdag in een brief te reageren op de ontstane ophef over onvoorziene effecten van de wet.

Nico van Scheijndel

24 januari 2013