Nabestaanden en slachtoffers van verkeersdelicten willen hogere straffen voor de daders, maar de wet en eerdere rechtspraak staan in de weg.

Uit onderzoek van de Universiteit van Tilburg in opdracht van Fonds Slachtofferhulp blijkt dat nabestaanden en slachtoffers van verkeersdelicten ontevreden zijn over de straffen die daders krijgen. Die onvrede is groter dan bij slachtoffers van andere delicten volgens onderzoeker Ineke Sybesma. “De strafmaat is niet zaligmakend, maar het raakt wel aan het gevoel voor wat hem of haar is aangedaan”, volgens Sybesma vandaag in de Volkskrant.
Theo de Roos, emeritus-hoogleraar strafrecht en zelf rechter, zegt te schrikken van de mate van ontevredenheid. “Ik had niet verwacht dat die zo groot zou zijn.” Volgens hem behoren verkeersdelicten tot de lastigste categorie strafzaken. Was de verkeerssituatie overzichtelijk? Is te achterhalen hoe hard de verdachte reed? Wat waren weersinvloeden? En hoe gedroeg het slachtoffer zich? “Het zijn vreselijk emotionele zaken. Je hebt te maken met nabestaanden, maar ook met een dader die – tenzij het een echte wegpiraat was – het ongeval ook niet had gewild.”
Belemmerende factor voor een hogere strafmaat is de Hoge Raad en de uitspraken die zij deed. Vooral omdat de Hoge Raad in zeer uitzonderlijke gevallen van roekeloos gedrag heeft gesproken. Beter zou het volgens onderzoekster Suzam van der Aa zijn als niet over roekeloos gedrag wordt gesproken, maar over gevaarzettingsdelicten. Die straffen zijn hoger en draaien om de vraag of je door je gedrag een gevaarlijke situatie voor een ander hebt gecreëerd. Hiervoor is wel een wetswijziging nodig, maar voor rechters wordt het dan makkelijker om voor een ernstiger delict te veroordelen.
De Roos begrijpt dat nabestaanden de straf niet altijd als passend ervaren. “Het zijn vaak zaken waarin alleen maar verliezers zijn. Maar als iemand een fataal ongeval veroorzaakt, heeft het dan altijd zin om hem een gevangenisstraf op te leggen? Het is afschuwelijk voor alle partijen. Een taakstraf van 240 uur is ook ingrijpend, een gevangenisstraf kan een leven verder kapot maken.”
Wat Sybesma betreft moet het niet alleen om straffen gaan, maar ook betere begeleiding van de dader zodat deze gaat inzien dat hij gevaarlijk weggedrag vertoont. Volgens haar willen slachtoffers maar twee dingen: een passende straf en herhaling voorkomen.

Nico van Scheijndel

23 januari 2017