Vanaf vandaag is het een stuk gemakkelijker om bezit in het buitenland na te laten. Tot die datum mocht ieder land zijn eigen erfrecht toepassen. Vanaf 17 augustus geldt in de hele Europese Unie (m.u.v. Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Ierland) de Europese Erfrechtverordening. Kern van deze verordening is dat het land van de rechtskeuze in een testament van kracht is en niet meer het recht van het land waar de bezittingen zich bevinden. Indien er geen testament is, dan is het erfrecht van toepassing van het land waar de overledenen de meeste belangen had, zijn woonland. Dat hoeft niet altijd het land te zijn waar de overledene ook echt woonde. Het gaat om het land waar de erflater de meeste belangen had. Denk hierbij aan: waar had de overleden een eigen huis, waar bankierde hij of waar ontving hij zijn post? Is het woonland niet vanzelfsprekend aan te wijzen, dan moet de rechter er over beslissen.

De invoering van de Europese Erfrechtverordening heeft grote gevolgen. Zo kunnen langstlevenden door te kiezen voor het Nederlands erfrecht nu wel de woning in Frankrijk erven in plaats van nu de kinderen of kunnen samenwoners hun woning in een land dat samenwonen niet erkend, toch van elkaar erven. Ook kunnen stiefkinderen het bezit in een buitenland volgens Nederlands recht erven wanneer ze zijn opgenomen in het testament. Wilt u kiezen voor het Nederlands erfrecht, dan moet u tenminste de Nederlandse nationaliteit hebben. Hebt u al een testament waarin een rechtskeuze is gemaakt (vaak het laatste artikel van uw testament), dan is dit recht ook van toepassing na 17 augustus 2015.

De Europese Erfrechtverordening werkt positief uit wanneer,

• de erflater vermogen bezit in meerdere Europese landen;
• de erflater erfgenamen heeft in verschillende Europese landen;
• de erflater een andere nationaliteit heeft dan het woonland;
• de erflater een buitenlands testament heeft.

Samenvattend geldt dus het volgende: heeft de erflater een testament waarin hij een rechtskeuze heeft gemaakt, dan geldt het recht van het land van de keuze. Is er geen testament, dan geldt het recht van het woonland. Het woonland is het land waar de overledene de meest hechte band had.

Om gebruik te kunnen maken van de Europese Erfrechtverordening kan men vanaf 17 augustus na een overlijden bij de Nederlandse notaris een Europese erfrechtverklaring laten opstellen. Met dit document kan de executeur of degene die de nalatenschap afwikkelt vervolgens in de verschillende landen waar de bezittingen zich bevinden, het erfrecht van toepassing laten zijn van het land van de rechtskeuze van de erflater.

Voor het aanvaarden of verwerpen van een nalatenschap kan men, ook als er ander dan het Nederlands recht van toepassing is, een verklaring afgeven bij de rechtbank van uw woonplaats. Ook beneficiair aanvaarden behoort tot de mogelijkheden zodat min nimmer voor meer schuld aansprakelijk bent dan er bezittingen zijn.

Met de Europese Erfrechtverordening is wel het erfrecht geregeld, maar niet de erfbelasting. De erfbelasting mag ieder land naar eigen wetten blijven heffen. Om te voorkomen dat u én erfbelasting betaalt in het land waar de bezittingen zich bevinden én in Nederland bestaat de mogelijkheid om via het Besluit voorkomen dubbele belasting 2001, een dubbele heffing te voorkomen. Met een aantal landen (Zwitserland, Zweden, Finland, Verenigde Staten van Amerika, Israël, Groot-Brittannië, Oostenrijk en Noord-Ierland) heeft Nederland een apart verdrag gesloten om dubbele heffing te voorkomen. Woonde de erflater tien jaar of langer niet meer in Nederland, dan is er in Nederland over de erfenis uit het buitenland geen erfbelasting meer verschuldigd.

Nico van Scheijndel

17 augustus 2015