Na het overlijden van een partner veranderd er veel, onder andere het inkomen. Gelukkig hebben beide partners steeds vaker een eigen inkomen, zeker nadat ze AOW-gerechtigd zijn, maar dat neemt niet weg dat het inkomen na het overlijden van een partner flink kan dalen.

Hoe het inkomen er uit komt te zien voor de langstlevende hangt van de leeftijd van de partners af en welke voorziening er voor nabestaanden is opgenomen in het pensioenfonds of door het dichten van het zogenaamde Anw-gat.

Dit artikel gaat over de situatie dat een van beide partners er alleen voor komt te staan. Welk inkomen blijft over en hoe dicht je het tekort aan inkomen?

Naast het inkomen na het overlijden kunnen er ook verschuivingen in het vermogen zijn. Zo kan de hypotheek afgelost met een kapitaal- of levensverzekering, kan een lijfrente vrijvallen of keert een levensverzekering aan de langstlevende uit.

Inkomen

Het partnerpensioen.

Naast het ouderdomspensioen bouwen we ook een nabestaande- of partnerpensioen op. Dit

partnerpensioen komt de langstlevende partner toe na het overlijden van de

pensioengerechtigde. Het nabestaande- of partnerpensioen bedroeg steeds 70 procent van het pensioen dat de pensioengerechtigde zelf ontving. In de loop der jaren is bij verschillende pensioenfondsen het partnerpensioen verlaagd zodat de oorspronkelijke 70 procent soms nog maar de helft is. Hoeveel uw partnerpensioen zal bedragen vindt u terug op de pensioenbrief.

Verlaagde een pensioenfonds het partnerpensioen, dan bleven wel de oude rechten bestaan. Bij het vrijvallen na overlijden rekent het pensioenfonds het partnerpensioen uit met oude en met nieuwe rechten hetgeen de overzichtelijkheid niet ten goede komt. Het bedrag aan partnerpensioen dat u op de pensioenbrief aantreft is een bruto bedrag. Hoeveel het netto zal zijn is afhankelijk van uw andere inkomsten en mogelijke aftrekposten bij de aangifte inkomstenbelasting.

Bent u niet de eerste partner met wie uw echtgenoot, geregistreerd partner of samenleefpartner een relatie heeft, dan kan het zijn dat u het partnerpensioen moet delen met deze eerdere partner. Het kan geen kwaad om bij het pensioenfonds na te vragen wat uw mogelijke partnerpensioen zal zijn of dit zelf op te zoeken in de pensioenbrief.

De eerdere partner ontvangt een bijzonder partnerpensioen dat tijdens en mogelijk voor het huwelijk is opgebouwd (tot mei 1995) of alleen tijdens het huwelijk (na mei 1995).

De Algemene nabestaandewet

Deze wet die vroeger de Weduwe en Wezen Wet heette is in juli 1996 ontstaan. Door de nieuwe wet vielen veel weduwen in die tijd een flink stuk terug in hun inkomen omdat hun eigen inkomsten op de Anw-uitkering in mindering werd gebracht. Sinds 1996 is de wet er alleen voor langstlevenden die voor 1950 zijn geboren, nog de zorg voor eigen minderjarige kinderen hebben of 45 procent of meer afgekeurd zijn. De Anw-uitkering bedraagt maximaal negentig procent van het netto minimumloon.

Op de bruto Anw-uitkering brengt de Sociale Verzekeringsbank (SVB) eigen inkomsten in mindering. Heeft de partner inkomen uit arbeid (actieve dienst) of in verband met arbeid (niet actieve dienst), bijvoorbeeld een WAO- of WW-uitkering? Dan wordt dit inkomen gedeeltelijk of helemaal gekort op de nabestaandenuitkering. Het deel van het inkomen uit arbeid dat niet wordt gekort, is gelijk aan: vijftig procent van het minimumloon, plus een derde deel van het inkomen boven deze vijftig procent. Inkomen uit actieve dienst kan zijn loon, winst, vut-uitkering, vervroegd pensioen. Inkomsten in verband met arbeid zoals een WAO of WW-uitkering wordt volledig in mindering gebracht op de Anw-uitkering.

Anw-hiaat verzekering

Na het wegvallen van de Anw voor een ieder die na 1949 is geboren ontstond de Anw-hiaat verzekering. Deze verzekering dekt het tekort aan inkomen voor langstlevenden die zelf onvoldoende eigen inkomsten hebben. De verzekering is particulier of via de werkgever afgesloten. De Anw-hiaatverzekering keert altijd een vooraf afgesproken bedrag uit, ongeacht het inkomen dat de partner verdient.

Je kan zelf bepalen tot wanneer de verzekering uitkeert. Hebt u al een Anw-hiaatverzekering dan kan het geen kwaad om de uiterste uitkeringsdatum te verlengen tot de eerste datum waarop de langstlevende mogelijk de eerste AOW ontvangt. Als de langstlevende partner binnen de uitkeringstermijn van de verzekering overlijdt, dan blijft de verzekeraar betalen aan de erfgenamen. Dat doet hij tot en met het einde van de overeengekomen periode.

Op grond van leeftijd zijn drie verschillende mogelijkheden te onderscheiden met alle drie een andere inkomenspositie.

Heeft de achterblijvende partner geen eigen inkomsten dan zal bij 1 en 2 al snel een beroep gedaan moeten worden op de Sociale Dienst. Is onder 3 het inkomen minder dan het minimumloon, dat apst de SVB het tekort aan tot 70 procent van het minimumloon.

1        Beiden zijn nog niet AOW-gerechtigd.

Overlijdt een van beiden voordat de ander AOW-gerechtigd is, dan zijn er mogelijk drie bronnen van inkomen:

–          Het eigen inkomen

–          Het partnerpensioen

–          De Anw- of Anw-hiaatverzekering

De vraag is of de inkomsten uit partnerpensioen en/of Anw(hiaatverzekering) het lagere inkomsten en de andere kosten van het huishouden dekken.

2        De oudste is AOW-gerechtigd, de jongste niet

Ook nu weer zijn er drie bronnen van inkomen:

–          Het eigen inkomen

–          Het partnerpensioen dat voortkomt na het ingaan van het oudedagspensioen

–          De Anw of Anw-hiaatverzekering

Vooral wanneer eigen inkomsten ontbreken kan de achteruitgang in inkomsten enorm zijn, niet zelden wacht de Sociale Dienst als laatste mogelijkheid, zeker wanneer er geen spaargeld is om het tekort aan inkomsten aan te vullen.

3        Beiden zij AOW-gerechtigd

–          de eigen AOW/pensioen

–          het partnerpensioen van de overleden partner

In deze situatie zijn de inkomstenproblemen het kleinst, of anders gezegd, het meest zeker. Toch kan ook hier het inkomen fors achteruit lopen wanneer de eerst overleden een groot pensioen had waar na overlijden weinig van overblijft, bijvoorbeeld omdat het partner pensioen gedeeld moet worden met een ex-partner.

Het probleem zichtbaar maken

Om te weten waar u aan toe bent is het goed om voor de situaties die voor uw van toepassing zijn een overzicht te maken van de inkomsten en uitgaven. Hou bij het opstellen van de vaste lasten rekening met mogelijke veranderingen, bij voorbeeld wanneer de hypotheek met een overlijdensrisicoverzekering (gedeeltelijk) wordt afgelost. Is duidelijk of u een tekort zult hebben en hoe groot het mogelijke gat in uw inkomsten zal bedragen, dan kunt u zoek naar oplossingen.

Het vermogen

Bij het optellen van de vaste lasten is het belangrijk om ook de verschuiving in vermogens posities door het overlijden in het oog te houden. Wordt de hypotheek afgelost met een levensverzekering dan dalen de vaste lasten fors. Valt een kapitaalverzekering of lijfrente vrij, dan ontstaat de mogelijkheid van een nieuwe inkomstenbron. En niet onbelangrijk, welke waarde vertegenwoordigd de woning en wat kunt u daar mee?

De hypotheek

Bij vrijwel alle hypotheken is naast het geleende bedrag een afspraak gemaakt over het aflossen van de hypotheek of een gedeelte daarvan bij overlijden van een van beide partners. Deze zogenaamde overlijdensrisico of levensverzekeringen zijn kruislings afgesloten. Dit betekent dat de ene partner het leven van de ander verzekerd en daar de premie voor betaalt. In het geval van overlijden wordt dan de uitkering aan de premiebetalende partner gedaan en valt daarmee niet in de erfenis. Vaak is die uitkering vervolgens wel weer gekoppeld aan de aflossing van de hypotheek. Door deze verzekering en uitkering daalt de last die u aan de financiering van de woning hebt.

Verzekeringen

Naast de verzekering ten behoeve van de hypotheek zijn er vaak nog andere verzekeringen afgesloten, kapitaalverzekering, lijfrenteverzekeringen, koopsompolissen. Alle uitkeringen verbeteren de positie van de langstlevende. Maar zoals bij alle financiële kwesties is het goed om niet alleen op korte, maar ook op langere termijn te plannen zodat ook op langere termijn het inkomen gegarandeerd is en u optimaal gebruik maakt van de fiscale mogelijkheden en de inflatie het hoofd kan bieden.

De eigen woning

In veel huishoudens vertegenwoordigd de eigen woning het grootste deel van het vermogen. Mocht het inkomen sterk dalen, dan kan de overwaarde woning nog wel eens uitkomst bieden. Die uitkomst is het hoogste wanneer de woning verkocht wordt en met het vrije kapitaal een nieuwe keuze wordt gemaakt. De overwaarde cashen terwijl u in de woning blijft wonen, is een mogelijkheid, maar wel een dure. De gulden regel daarbij is dat hoe ouder u bent hoe kleiner het risico, maar ook hoe lager het inkomen hoe kleiner de kans op een hypotheek.

Omzien naar een betaalbare huurwoning in een leuke buurt is dan de beste, maar vaak ook de moeilijkste oplossing. Hoe dan ook, voordat u aan de slag gaat is het goed om eerst  een bandbreedte te bepalen voor de mogelijke huur- en koopwoningen die passen bij het inkomen en vrij kapitaal.

Toeslagen en voordelen

Bij het overlijden van de partner heeft dat ook gevolgen voor het aantal vervuilingseenheden en ook voor de toeslagen. Huurt u de woning en hebt u huurtoeslag, dan telt het hele vermogen voor persoonlijk mee. Dat kan betekenen dat u nu teveel vermogen hebt voor de huurtoeslag waardoor deze volledig vervalt. Hebt u minder vermogen dan de vrijstellingen in box 3, dan kan het lagere inkomen juist aanleiding zijn voor meer huurtoeslag. Ook de zorgtoeslag kan toenemen bij een lager inkomen, of afnemen wanneer u inkomen juist toeneemt.

Bovenstaande informatie geeft een indruk van wat er op u af kan komen, om een persoonlijke indruk te krijgen kunt u contact met ons op nemen.

www.proudtobesenior.nl