Uit onderzoek blijkt dat 25 procent van de hulpbehoevenden zorg mijdt vanwege de daarmee gemoeide kosten.

Het blad Binnenlands Bestuur deed samen met Ieder(in) onderzoek naar het fenomeen zorg mijden. Iderer(in) is een belangengroep voor mensen met een beperking of chronische ziekte. Uit dit onderzoek blijkt dat een kwart van alle hulpbehoevenden afziet van zorg vanwege de kosten. De eigen bijdrage die hulpbehoevenden moeten betalen is hen te hoog. De uitkomsten van dit onderzoek komen overeen met eerder onderzoek dat onder andere door ouderenorganisatie ANBO is gedaan.
Gemeenten geven in het onderzoek aan dat een op de vijf zorgbehoevenden door de hoge kosten regelmatig afziet van zorg. Illya Soffer, directeur van Ieder(in), vindt de uitkomsten schokkend. “Veel mensen kunnen het gewoonweg niet meer betalen en krijgen daardoor niet de zorg die ze nodig hebben. Hun problemen verergeren en ze raken in een isolement. Mensen met een beperking zitten zonder begeleiding of dagbesteding gedeprimeerd thuis en voelen zich buitengesloten. Anderen zijn volledig onthand omdat een woningaanpassing niet doorgaat of komen de deur niet meer uit omdat het speciaal vervoer te duur is.”
Tijdens het ‘keukentafelgesprek’ komt zo blijkt uit het onderzoek, bij 60 procent de eigen bijdrage voor de te leveren zorg niet aan de orde. Slechts 7 procent van de hulpvragers heeft na het ‘keukentafelgesprek’ zicht op de welke eigen bijdrage de zorg gaat kosten. Ook voor de gemeenten zelf is de eigen bijdrage vaak een blinde vlek. De helft van de gemeenten weet niet of inwoners inzicht hebben in de hoogte van de eigen bijdrage als ze een voorziening gaan gebruiken.
De hoogte van de eigen bijdrage berekent het CAK op basis van het Uitvoeringsbesluit Wmo, dat de eigen bijdrage baseert op inkomen, vermogen en samenstelling van het huishouden. Veel mensen schrikken volgens de ANBO van de hoogte van deze bedragen. Regelmatig schrikken ze zo erg, dat ze afzien van de zorg. Overigens zie je een soortgelijke negatieve reactie rondom het eigen risico van de zorgverzekering. Het werkt in principe hetzelfde: hoge kosten werken volgens de ANBO zorgmijdend gedrag in de hand.
Gemeenten hebben allerlei instrumenten om de verschuldigde eigen bijdrage te verlagen. Uit het onderzoek blijkt dat 40 procent van de gemeenten de maximale eigen bijdrage aan haar burgers vraagt. De overige gemeenten treffen vooral maatregelen om de allerlaagste inkomens te ontzien. Dat zijn mensen op bijstandsniveau of iets daarboven.

Nico van Scheijndel

11 februari 2016